Paper in Verkeerskunde

Computerinstrumenten ondersteunen strategische planning

Wat we kunnen leren van het ontwerp van een gasfornuis 

 

Marco te Brömmelstroet - Universiteit van Amsterdam

Inleiding

Planologen en verkeerskundigen werken beide aan ruimtelijke strategieën. In de beleidspraktijk bestaat er een grote kloof tussen deze ruimtelijke planners, terwijl integrale en afgestemde planning noodzakelijk is voor de duurzame ruimtelijke ontwikkeling van steden en regio’s. Eén van de redenen voor deze kloof lijkt het ontbreken van een gemeenschappelijke professionele taal te zijn. Hoewel er in de loop der tijd verschillende computerinstrumenten zijn ontwikkeld om dit probleem te ondervangen, blijkt dat deze in de praktijk nog weinig worden toegepast.

Waarom worden deze instrumenten niet gebruikt? Op grond van een uitgebreid literatuuronderzoek en een enquête onder ruim 120 planologen en verkeerskundigen in Nederland, blijkt dat de huidige instrumenten als ‘niet-bruikbaar’ worden gezien door deze potentiële eindgebruikers [1]. De instrumenten zijn vaak gebruiksonvriendelijk, weinig transparant en niet flexibel in het gebruik. Men verwacht dat de instrumenten ondersteuning bieden bij het ontwikkelen en toetsen van nieuwe ideeën terwijl de instrumenten vooral gericht lijken te zijn (of in ieder geval gebruikt worden) om reeds gemaakte keuzes te onderbouwen. De planners kunnen niet met het instrument spelen, waardoor de inzet bij de strategievorming niet als prettig wordt ervaren.

De hierboven benoemde problemen worden weerspiegeld in een decennialange lijn van academische literatuur die zich richt op de problematische bruikbaarheid van allerlei computerinstrumenten die zijn ontwikkeld om planners te ondersteunen [2]. Een terugkerende kritiek in deze literatuur is dat er een gebrekkige afstemming lijkt te zijn tussen de ontwikkelaars van de computerinstrumenten (bijvoorbeeld consultants, wetenschappers) enerzijds en de potentiële gebruikers ervan (bijvoorbeeld planners, stakeholders) anderzijds [3]. Hierdoor weerspiegelen de instrumenten vaker ‘wat technisch en wetenschappelijk allemaal mogelijk is’ in plaats van ‘wat er praktisch nodig is’. Zoals Lee reeds in 1973 aangaf, moet instrumentontwikkeling beginnen bij ‘a particular policy problem that needs solving, not a methodology that needs applying’. [Meer hier]